Chứng khoán phái sinh là một cụm từ khá quen thuộc với các nhà đầu tư. Nhưng không phải ai cũng biết rõ về thuật ngữ này. Vậy chứng khoán phái sinh là gì? Tại sao phải chơi chứng khoán phái sinh? Đọc ngay bài viết dưới đây để cân nhắc khi tham gia vào thị trường chứng khoán nhé!
Giới thiệu về chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là chứng khoán có giá trị phụ thuộc vào 1 chỉ số nhất định hay có nguồn gốc từ tài sản cơ sở.
Ví dụ: Hợp đồng tương lai dầu là một loại phái sinh có giá trị dựa trên giá của thị trường dầu. Hiện nay, chứng khoán phái sinh ngày càng phát triển trên thị trường, với tổng giá trị của các công cụ phái sinh hiện được ước tính là hơn 600 nghìn tỷ đô la.
Chứng khoán phái sinh được thiết lập giữa hai hay nhiều bên có thể giao dịch trên sàn giao dịch mua/bán qua quầy. Giá của các chứng khoán phái sinh được bắt nguồn từ tài sản cơ sở đầy biến động.
Ưu/nhược điểm của chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh cho các nhà đầu tư có một số ưu điểm như sau:
Ưu điểm:
- Chúng có thể giúp phòng ngừa rủi ro nếu như bạn sử dụng để bảo đảm được vị thế đối lập trong cuộc trao đổi.
- Chứng khoán phái sinh cũng mang đến rất nhiều cơ hội đầu cơ hơn.
- Mức ký quỹ của hợp đồng tương lai và quyền lựa chọn thấp còn giúp khách hàng tạo ra đòn bẩy lớn hơn (lúc này, các bạn có thể kiếm được nhiều tiền nhưng sẽ có rủi ro mất tiền nhiều hơn).
Nhược điểm:
- Chứng khoán phái sinh có thể rất phức tạp và khó hiểu.
- Chúng có thể rất nguy hiểm trong tay của các bạn thiếu kiện thức và kinh nghiệm do sự phức tạp của loại chứng khoán này có thể khiến các nhà đầu tư dễ dàng đưa ra quyết định sai lầm dẫn tới việc thua lỗ.
- Tính đòn bẩy cao của hợp đồng tương lai và quyền lựa chọn phái sinh có thể làm cho các nhà đầu tư đối mặt với rủi ro vô hạn.
Phân loại chứng khoán phái sinh
- Hợp đồng Kỳ hạn (HĐKH): là một thỏa thuận pháp lý giữa hai bên tham gia về dịch vụ mua/bán một loại tài sản tại thời điểm nhất định trong tương lai cùng với mức giá được xác định trước ngày thực hiện giao dịch.
- Hợp đồng Tương lai (HĐTL): là một dạng hợp đồng kỳ hạn được chứng khoán phái sinh chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch tại thị trường tập trung (Sở Giao dịch chứng khoán).
- Hợp đồng Quyền chọn (HĐQC): là thỏa thuận pháp lý, sẽ có một bên yêu cầu thực hiện và bên kia có nghĩa vụ trong việc mua/bán một lượng tài sản cơ sở theo một mức giá đã được xác định trước tại hợp đồng trong khoảng thời gian nhất định hay tại một thời điểm nhất định trong tương lai.
- Hợp đồng Hoán đổi (HDHĐ): là một thỏa thuận pháp lý trong đó có hai bên sẽ cam kết hoán đổi dòng tiền của công cụ tài chính của một bên với dòng tiền, còn bên còn lại trong một khoảng thời gian nhất định.
Để có thể giúp cho các nhà đầu tư quen với công cụ này, hợp đồng tương lai được lựa chọn là sản phẩm đầu tiên triển khai trên thị trường Việt Nam, bao gồm:
- Hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu (VN30 & HNX30)
- Hợp đồng tương lai trên trái phiếu của chính phủ.
Tại sao phải chơi chứng khoán phái sinh
Sau khi tìm hiểu chứng khoán phái sinh là gì? Các bạn chắc cũng đã hiểu sơ bộ về chứng khoán phái sinh rồi đúng không? Tiếp tục chúng ta hãy cùng tham khảo tiếp thông tin tại sao nên chơi thể loại này.
Giao dịch đơn giản, nhanh chóng
Nhà đầu tư có thể giao dịch hợp đồng tương lai một cách nhanh chóng và đơn giản. Nhà đầu tư nếu như nhận định thị trường tăng điểm sẽ quyết định mở vị thế mua. Còn nếu như thị trường tăng điểm đúng như sự kỳ vọng, nhà đầu tư cũng có thể đạt lợi nhuận. Ngược lại, các bạn có thể mở vị thế bán nếu kỳ vọng thị trường bị giảm.
Tỷ lệ đòn bẩy cao
Với đặc thù chỉ cần ký quỹ một phần giá trị hợp đồng, hợp đồng tương lai sẽ đem đến cho nhà đầu tư mức đòn bẩy rất cao, làm cho số lãi nhận được có thể lớn hơn nhiều so với việc đầu tư vào cổ phiếu. Nhưng, đòn bẩy cao cũng làm cho nhà đầu tư có thể bị thua lỗ lớn nếu trường hợp thị trường diễn biến ngược chiều với kỳ vọng của bạn. Do đó, các bạn cần phải chủ động theo dõi thị trường để có thể nắm bắt được diễn biến.
Linh hoạt trong đầu tư chứng khoán phái sinh
Trong thị trường cổ phiếu, các bạn gặp khó khăn khi đầu tư. Nhưng đối với hợp đồng tương lai, các bạn có thể tham gia vào vị thế bán hợp đồng tương lai bất cứ lúc nào. Khi chỉ số giảm đúng, khách hàng sẽ có được lợi nhuận từ giao dịch bán hợp đồng tương lai của bản thân mình.
Phòng ngừa rủi ro
Hợp đồng tương lai là công cụ dùng để quản lý rủi ro khi giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Cơ sở giảm.
Hướng dẫn tham gia vào chứng khoán phải sinh
Cách tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh là gì? Cụ thể các bước thực hiện như sau:
Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán phái sinh
Đầu tiên, các bạn muốn để tham gia thì cần phải mở tài khoản chứng khoán phái sinh tại các công ty chứng khoán. Nhà đầu tư có thể mở được nhiều tài khoản, nhưng tại mỗi công ty chứng khoán đều được mở một tài khoản. Cần có tài khoản giao dịch chứng khoán cơ sở trước khi bạn mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh.
Có 2 cách mở tài khoản như sau:
- Mở trực tiếp tại quầy giao dịch của các công ty chứng khoán.
- Mở từ xa với sự hướng dẫn của công ty giao dịch.
Bước 2: Nộp tiền ký quỹ ban đầu
Tiếp theo, nhà đầu tư sẽ nộp một số tiền ký quỹ ban đầu theo quy định của công ty.
- Nhà đầu tư cần ký quỹ một số tiền khá nhỏ so với giá trị hợp đồng.
- Nhà đầu tư ký quỹ bằng tiền mặt hay bằng chứng khoán.
- Nếu như ký quỹ bằng chứng khoán, các bạn cần phải đáp ứng tỷ lệ giá trị ký quỹ theo quy định của một số công ty chứng khoán.
Bước 3: Thực hiện giao dịch mua /bán
Sau khi khách hàng nộp đầy đủ số tiền ký quỹ, có thể bắt đầu đặt lệnh giao dịch và thực hiện giao dịch mua/bán chứng khoán phái sinh.
Sau khi đăng ký tài khoản và ký quỹ, các bạn đã có thể giao dịch chứng khoán phái sinh.
- Các bạn cần đáp ứng yêu cầu về lệnh giao dịch, bao gồm số lượng ký quỹ lúc đầu, giới hạn vị thế, khả năng giao dịch còn lại của tài khoản.
- Khách hàng giao dịch qua phần mềm hoặc môi giới của công ty chứng khoán.
Bước 4: Bổ sung ký quỹ/ rút lãi
Dựa vào kết quả giao dịch và giá trị thanh toán hàng ngày, tài khoản của các khách hàng sẽ được công ty chứng khoán hạch toán.
- Nếu như tài khoản ký quỹ không đáp ứng đủ số dư theo quy định, các bạn cũng phải bổ sung ký quỹ để tài khoản có thể quy về mức ký quỹ ban đầu.
- Nếu như tài khoản vượt giá trị ký quỹ yêu cầu, công ty chứng khoán sẽ tiến hàng thông báo để khách hàng có thể rút lãi.
Bước 5: Theo dõi tỷ lệ
Theo dõi tỷ lệ chứng khoán phái sinh là gì? Tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ là dựa trên ký quỹ yêu cầu hoặc tài sản ký quỹ. Cần nhà đầu tư theo dõi tỷ lệ này một cách thường xuyên để có những hành động phù hợp, hạn chế các rủi ro.
Hy vọng qua bài viết trên, các bạn có thể hiểu rõ chứng khoán phái sinh là gì? Cũng như cách tham gia vào thị trường đơn giản và thuận tiện nhất. Từ đó có thể đưa ra quyết định đúng đắn khi đầu tư.